Policja Giżycko: Procedura „Niebieskiej Karty”

Bez wątpienia kwestie rodzinne to bardzo delikatna sprawa dla każdego z nas. W wielu domach zdarzają się kłótnie. Nierozwiązane problemy życia codziennego często doprowadzają do przemocy domowej. Agresywne zachowanie sprawcy staje się coraz bardziej śmiałe, jeśli przypadkowi świadkowie przymykają oczy twierdząc, że to nie ich sprawa lub nie potrafią samodzielnie udzielić pomocy, a także nie wiedzą, jak i gdzie jej szukać. Osoba doznająca przemocy, paraliżowana strachem, czuje się bezradna, nie wie do kogo zgłosić się po pomoc, a często jedna rozmowa z psychologiem, czy z policjantem pomoże wskazać odpowiednią drogę, w tym również możliwości prawne. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy dzwoniąc na numer alarmowy 112 lub na infolinię Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "NIEBIESKA LINIA" prowadzonego przez Stowarzyszenie „Niebieska Linia” , które oferuje całodobową pomoc osobom doznającym przemocy, świadkom przemocy oraz osobom poszukującym informacji na temat zjawiska i sposobów przeciwdziałania przemocy w rodzinie pod numerem telefonu: 800 – 120 – 002

Co to jest Niebieska Karta i czemu służy?

„Niebieska Karta” jest dokumentem służbowym wypełnianym w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie i służy:

- dokumentowaniu faktów związanych z przemocą w danej rodzinie,

- ocenie zagrożenia dalszą przemocą oraz

- jako dowód w sprawach sądowych.

Przepisy zakładają, że procedurę może wszcząć policjant, pracownicy socjalni, a także przedstawiciele oświaty, służby zdrowia i komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

„Część A” - jest uzupełniana przez osoby, które mają pierwszy kontakt z ofiarą przemocy, np. pracownika socjalnego lub lekarza. W przypadku policjanta wezwanego do interwencji domowej wypełniana jest „Część B Niebieskiej Karty”, która zawiera również informacje o przysługujących prawach osobie pokrzywdzonej i formach pomocy. Następnie druk ten w ciągu 7 dni od sporządzenia NK przekazywany jest do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego, który jest odpowiedzialny za prawidłową realizację procedury „Niebieskiej Karty” w ramach pracy „Zespołu Interdyscyplinarnego”. Kiedy druk trafi do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, dochodzi do spotkania grupy roboczej i rozpoczyna się analiza sytuacji rodziny. Podczas spotkania z osobą pokrzywdzoną wypełniana jest „Część C Niebieskiej Karty”, która zawiera szczegółowy plan działania i formy udzielanej pomocy. Przewodniczący zespołu może też wezwać sprawcę przemocy. W takiej sytuacji wypełniana jest „Część D formularza”. Wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” służy podjęciu działań interwencyjnych mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie, co do której istniej podejrzenie że jest dotknięta przemocą w rodzinie.

Jak wyglądają statystyki mrągowskiej policji? Ile interwencji dotyczących przemocy w rodzinie zanotowano w 2020 roku i ile niebieskich kart założono?

W 2020 roku mrągowscy policjanci założyli 82 Niebieskich Kart w tym 75 przypadków dotyczyło wszczęcia procedury, a 7 formularzy dotyczyło kolejnych przypadków przemocy w rodzinie w trakcie trwającej procedury. 35 rodzin pochodzi z terenów wiejskich, a 47 mieszka na terenie miasta. Z danych liczbowych wynika, że najczęstszymi ofiarami przemocy w rodzinie są kobiety – jest ich 75. Ofiary to również dzieci – 1 i mężczyźni – 6. Te same dane liczbowe wskazują, że sprawcami przemocy domowej są najczęściej mężczyźni i w 2020 r. było ich 80, natomiast kobiet, jako sprawczyń była 1 oraz 1 osoba nieletnia. 41 osób stosowało przemoc będąc pod wpływem alkoholu. Można zatem wnioskować, że alkohol jest jedną z istotniejszych przyczyn wyzwalających przemoc w człowieku. Skutkami przemocy w rodzinie są liczne obrażenia ciała, uszkodzenia mienia domowego oraz to co najcenniejsze, czyli skrzywiona psychika dziecka.

Jak policja w Giżycku stara się pomóc ofiarom przemocy domowej?

Policjanci to zazwyczaj pierwsze osoby, które trafiają do rodzin, gdzie podejmowana jest interwencja domowa. Niejednokrotnie interwencje te związane są ze zwykłymi nieporozumieniami między członkami rodziny, ale niejednokrotnie też dotyczą stosowania przemocy przez jednego z członków rodziny. Pierwszą rzeczą jaką możemy zrobić w przypadku zaistnienia przemocy domowej to przede wszystkim sporządzenie formularza Niebieskiej Karty i rozpoczęcie całej procedury w celu udzielenia pomocy ofiarom przemocy. Policja nie byłaby w stanie realizować tej procedury samodzielnie, dlatego też tak ważne jest zaangażowanie wszystkich instytucji i organizacji w celu kompleksowego podejścia do problemu i zapewnienia pomocy rodzinie. I to daje nam właśnie realizacja procedury Niebieskiej Karty”.

Procedurę „Niebieskiej Karty” realizują dzielnicowi. To oni w ramach pomocy systematycznie składają wizyty w rodzinie gdzie stosowana jest przemoc, w trakcie których udzielają wsparcia ofiarom przemocy domowej i pokazują możliwości uzyskania wszechstronnej pomocy. Podczas tych wizyt policjanci informują także ofiary przemocy o możliwościach złożenia zawiadomienia o przestępstwie. Dzielnicowi utrzymują stały kontakt z rodziną, by móc zapewnić choć w pewnym stopniu bezpieczeństwo domownikom. Pamiętajmy także o tym, że realizacja procedury „Niebieskiej Karty” przebiega dwutorowo i obejmuje zarówno działania wobec ofiary przemocy, jak również wobec samego sprawcy. Dlatego też dzielnicowi podczas systematycznych wizyt rozmawiają ze sprawcą przedstawiając mu konsekwencje prawne wynikające ze stosowania przemocy.

Dzielnicowi w zależności od potrzeb przekazują informacje instytucjom zobowiązanym do udzielania wsparcia i pomocy rodzinie, w której występuje przemoc, przede wszystkim sądowi rodzinnemu, placówkom pomocy społecznej, czy gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Inną formą pomocy stosowanej przez policję to działania doraźne w celu zapewnienia bezpieczeństwa ofiarom przemocy domowej. Mowa tutaj o zatrzymaniu w Policyjnych Pomieszczeniach dla Osób Zatrzymanych agresywnego sprawcy przemocy, który swoim zachowaniem zagraża życiu swojemu, bądź całej rodziny. Jest to tylko chwilowa pomoc, gdyż sprawcę zatrzymuje się do wytrzeźwienia nie dłużej jednak niż na 24 godziny.

Dodatkowo dzięki wejściu w życie tzw. ustawy antyprzemocowej policjanci mogą skorzystać z przysługującego im prawa i zastosować wobec osoby stosującej przemoc nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i zakaz zbliżania się do jego bezpośredniego otoczenia.

Nakaz lub zakaz obowiązuje przez okres 14 dni, z możliwością przedłużenia czasu jego obowiązywania przez sąd. Przed podjęciem decyzji o wydaniu nakazu lub zakazu, policjant obligatoryjnie dokonuje oceny ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Do oceny tego ryzyka, dedykowane są kwestionariusze jego szacowania, zawierające kryteria określone przez ustawodawcę.

W celu ustalenia zasadności wydania nakazu lub zakazu Policja może dokonywać innych czynności, w szczególności przesłuchać w charakterze świadka osobę zgłaszającą przemoc w rodzinie lub osobę dotkniętą tą przemocą. Nakaz lub zakaz mogą być wydane łącznie i są natychmiast wykonalne. Policjant określa m.in. obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc w rodzinie będzie obowiązana zachować. Nakaz lub zakaz jest niezwłocznie doręczany zarówno osobie, wobec której został wydany, jak również osobie dotkniętej przemocą w rodzinie. W przypadku odmowy przyjęcia nakazu lub zakazu przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, doręczenie zobowiązania uważane jest za dokonane. Nakaz lub zakaz mogą być wydane również w przypadku nieobecności osoby stosującej przemoc w rodzinie, podczas wykonywania czynności przez Policję we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu. Odpis wydanego nakazu lub zakazu jest niezwłocznie doręczany prokuratorowi. O fakcie wydania nakazu lub zakazu zawiadamiany jest właściwy miejscowo zespół interdyscyplinarny, a gdy w mieszkaniu zamieszkują osoby małoletnie – także właściwy miejscowo sąd opiekuńczy. Czynność opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, odbywa się w obecności interweniujących policjantów i wymaga sporządzenia protokołu.

Osobie, wobec której wydany zostanie nakaz lub zakaz przysługuje prawo:

• zabrania ze sobą jedynie przedmiotów osobistego użytku i służących do świadczenia pracy oraz będących jej własnością zwierząt domowych.

• jednorazowa możliwość zabrania z mieszkania w późniejszym terminie mienia stanowiącego jej własność, w obecności policjanta i po uzgodnieniu terminu z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.

• złożenia zażalenia do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia wspólnie zajmowanego mieszkania w związku z wydaniem nakazu lub zakazu.

Osoba, wobec której wydany zostanie nakaz lub zakaz będzie dodatkowo zobowiązana:

• do wskazania Policji deklarowanego miejsca swego pobytu,

• w miarę możliwości, numeru telefonu,

• informowania o każdorazowej zmianie w powyższym zakresie.

W okresie obowiązywania nakazu lub zakazu Policja zobowiązana jest do co najmniej trzykrotnego sprawdzenia, czy nakaz lub zakaz nie są naruszane, przy czym pierwsze sprawdzenie odbywa się następnego dnia po wydaniu nakazu lub zakazu. W przypadku nie stosowania się osoby do wydanego przez Policję zakazu lub nakazu ustawodawca przewidział sankcje w Kodeksie wykroczeń – czyn zabroniony art.66b za naruszenie, którego przewiduje się karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W tym przypadku ma miejsce zastosowanie trybu przyspieszonego wobec sprawcy tego wykroczenia.

Nakaz lub zakaz tracą moc po upływie 14 dni od wydania chyba, że w czasie ich obowiązywania sąd udzieli zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Zobowiązania utracą również moc, w przypadku, gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, zostanie zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowany zostanie wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub nakazania okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.

Co to jest przemoc?

Definicja zjawiska przemocy w rodzinie

Przemoc to intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił narusza prawa i dobra osobiste jednostki, powodując cierpienia i szkody.

O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki:

1. Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania .

2. Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą.

3. Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej.

4. Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych.

Rodzaje przemocy

Fizyczna - naruszanie nietykalności fizycznej.

Psychiczna - naruszenie godności osobistej.

Seksualna - naruszenie intymności.

Ekonomiczna - naruszenie własności.

Zaniedbanie - naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich.

Co warto wiedzieć o procedurze "Niebieskie Karty"

https://www.nik.gov.pl/plik/id,10944.pdf