W ciągu ostatnich lat powierzchnia uprawy ziemniaka utrzymuje się mniej więcej na stabilnym poziomie około 200 tysięcy hektarów. Jednak widoczna jest tendencja do spadku poziomu plonowania z hektara, według Głównego Urzędu Statystycznego na przestrzeni ostatnich trzech lat produkcja bulw spadła w Polsce z 8 mln ton do 5,6 mln ton. Spadek plonu może być spowodowany między innymi niekorzystnym przebiegiem pogody dla upraw ziemniaka lub zmniejszeniem intensywności uprawy.
Wykorzystanie ziemniaka
Uprawa ziemniaka nie stanowi dużego udziału w strukturze zasiewów, w celach przemysłowych uprawiany jest on głównie w wyspecjalizowanych gospodarstwach posiadających odpowiedni park maszynowy oraz odpowiednie umowy zbytu wyprodukowanego surowca. Obecnie uprawa ziemniaka może być prowadzona w kierunku:
- bezpośredniej konsumpcji, ziemniak jest popularnym warzywem wykorzystywanym powszechnie w żywieniu ludzi
- przetwórstwo na frytki i chipsy
- cele przemysłowe — produkcja skrobi ziemniaczanej i etanolu
Miejsce ziemniaka w zmianowaniu
Głównym ograniczeniem uprawy ziemniaka jest konieczność przestrzegania zasady związanej z częstością występowania uprawy na danym polu. Nie powinna ona być prowadzona częściej niż co 4 lata. Zbyt częste prowadzenie uprawy ziemniaka na tym samym polu może prowadzić do wzrostu presji chorób, szkodników oraz chwastów charakterystycznych dla tej uprawy. W przypadku następstwa roślin należy unikać uprawy ziemniaka w zmianowaniu po innych gatunkach roślin uprawnych z rodziny psiankowatych np. papryka czy bakłażan.
Ziemniak może być z powodzeniem uprawiany po zbożach, rzepaku czy też roślinach strączkowych. Po sobie pozostawia również dobre stanowiska, po jego zbiorze można wysiewać wszystkie gatunki zbóż oraz inne rośliny uprawne.
Nawożenie mineralne
Jednym z ważnych elementów prowadzenia uprawy ziemniaka jest wykonanie zbilansowanego nawożenia na podstawie potrzeb pokarmowych ziemniaka oraz zasobności gleby w dostępne formy składników pokarmowych. Niezbilansowane nawożenie mineralne może prowadzić do spadku poziomu plonowania, a także obniżenia zdolności przechowalniczej zebranych bulw. Rośliny ziemniaka w celu wyprodukowania 1 tony bulw wraz z odpowiednią ilością biomasy pobierają:
- Azot (N): 4 kg
- Fosfor (P): 1,5 kg
- Potas (K): 5,5 kg
- Wapń (Ca): 0,6 kg
- Magnez (Mg): 0,7 kg
- Siarka (S): 0,6 kg
Zbyt intensywne nawożenie azotem może prowadzić do wzrostu masy zielonej, kosztem bulw, natomiast niewystarczająca podaż potasu może negatywnie wpływać na jakość i ilość plonu.
ROOTEX — nowość 2024 do stosowania w uprawie ziemniaka
Doświadczenia polowe prowadzone pod okiem Działu Doradztwa i Rozwoju firmy Osadkowski wskazały na wiele korzyść ze stosowania Rootex w uprawie ziemniaka. Produkt ten według dopracowanej technologii może być wykorzystany klika razy w sezonie wegetacyjnym:
- do zaprawiania bulw lub ich moczenia, wówczas rekomendowany jest również dodatek Maxi-Grow oraz adiuwanta Inex-A, który znacznie polepsza rozprowadzenie roztworu na powierzchni zaprawianych bulw oraz zwiększa jego przyczepność
- do zabiegu nalistnego w początkowym okresie wzrostu, czyli w okresie wschodów i wytworzenia pierwszych liści.
Rootex zastosowany w uprawie ziemniaka do zaprawiania lub w formie zabiegu dolistnego wpływa na młode rośliny wielokierunkowo:
- zwiększa dynamikę pobrania składników pokarmowych z gleby
- stymuluje rozwój systemu korzeniowego
- zwiększa odporność na stres abiotyczny i biotyczny
Szkodniki w uprawie ziemniaka i ich zwalczanie
W ziemniaku zdecydowanie najgroźniejszym szkodnikiem jest stonka ziemniaczana, której osobniki dorosłe oraz larwy mogą całkowicie zniszczyć nać i znacznie ograniczyć plon bulw.
Drugim ważnym szkodnikiem są mszyce, powodują one szkody bezpośrednie — osłabiają rośliny uprawne, ale są także wektorem wirusów. Mszyce najczęściej mogą być źródłem:
- smugowatość ziemniaka
- liściozwój ziemniaka
W celu ograniczenia presji szkodników niezbędne jest prowadzenie lustracji polowej oraz aplikacja odpowiednich insektycydów, takich jak np. te: https://osadkowski.pl/srodki-ochrony-roslin/insektycydy--c-001119. W ochronie owadobójczej ziemniaka warto korzystać z rozwiązań zawierających substancję czynną acetamipryd (np. Lamnos 20 SP) oraz najbardziej skuteczny związek z grupy pyretroidów lambda cyhalotrynę (np. TopGun 050 CS).
Zaraza ziemniaka i inne choroby występujące w uprawie ziemniaka
Największe znacznie w uprawie ziemniaka mają trzy choroby: zaraza ziemniaka, rizoktonioza i alternarioza, które mogą powodować znaczne straty w plonie. Skuteczna ochrona przed chorobami wymaga zintegrowanego podejścia. Aplikacji odpowiednich środków ochrony roślin z grupy fungicydów, a także metod niechemicznych. Do nich można zaliczyć dobór odmian o podwyższonej tolerancji, zbilansowanego nawożenia mineralnego. Stosowanie zaprawiania, w tym, produktem Rootex oraz prowadzenie nawożenia dolistnego opartego o preparaty zawierające bioaktywną miedź i siarkę (IonBlue), a także krzem. Regularna kontrola stanu fitosanitarnego plantacji i szybkie reagowanie na pierwsze objawy chorób, są kluczowe dla ograniczenia ich rozprzestrzeniania w uprawie ziemniaka.
